TRƯỜNG THPT …. ĐỀ KIỂM TRA KHẢO SÁT – KHỐI 12
TỔ NGỮ VĂN Năm học 2017 – 2018
Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)
ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 4:
“Sáng 9-10-2017, thông tin thầy giáo Văn Như Cương – người truyền lửa học tập, học làm người của nền giáo dục Việt Nam – qua đời đã tràn ngập trên báo chí và mạng xã hội…
Thầy coi học trò như con cháu trong nhà, những lời thầy nhắn gửi như là lời truyền đạt của thế hệ đi trước, tóc đã bạc nhưng tâm hồn mãi trẻ, mãi nhiệt huyết, mãi đau đáu với sự nghiệp giáo dục.
Thầy từng nói: “Các em có thể trở thành những người lao động chân chính, những nhà kỹ thuật có chuyên môn, những nhà nghiên cứu thành công, những doanh nghiệp tầm cỡ, những nhà lãnh đạo xuất sắc. Nhưng trước hết phải là người tử tế”.
(Nguồn: Báo điện tử Tuoitre.vn, ngày 9/10/2017)
Câu 1.Nêu phương thức biểu đạt chính của văn bản?(0.5đ)
Câu 2. Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ cú pháp trong câu: Thầy từng nói: “Các em có thể trở thành những người lao động chân chính, những nhà kỹ thuật có chuyên môn, những nhà nghiên cứu thành công, những doanh nghiệp tầm cỡ, những nhà lãnh đạo xuất sắc. Nhưng trước hết phải là người tử tế” (0.75đ)
Câu 3. Xác định từ láy và nêu tác dụng từ láy trong câu: “Thầy coi học trò như con cháu trong nhà, những lời thầy nhắn gửi như là lời truyền đạt của thế hệ đi trước, tóc đã bạc nhưng tâm hồn mãi trẻ, mãi nhiệt huyết, mãi đau đáu với sự nghiệp giáo dục”. (0.75đ)
Câu 4. Thông điệp mà anh chị tâm đắc nhất qua văn bản là gì? Nêu lí do chọn thông điệp đó.(1.0đ)
LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Viết một đoạn văn ( khoảng 200 chữ ) bày tỏ suy nghĩ về lời nhắn nhủ “Nhưng trước hết phải là những người tử tế” được trích ở phần Đọc hiểu .
Câu 2 (5,0 điểm)
Trong bóng tối, Mị đứng im, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn. Mị vẫn nghe thấy tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi. “Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi. Nhưng chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa.
Chó sủa xa xa. Chừng đã khuya. Lúc này, lúc trai đang đến gõ vách làm hiệu, rủ người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi. Cả đêm Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại tràn trề tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ. Mị bàng hoàng tỉnh. Buổi sáng âm âm trong cái nhà gỗ rộng. Vách bên cũng im ắng. Không nghe tiếng lửa réo trong lò nấu lợn. Không một tiếng động. Không biết bên buồng quanh đấy, các chị vợ anh, vợ chú của A Sử có còn ở nhà, không biết tất cả những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan đã được đi chơi hay cũng đang phải trói như Mị. Mị không thể biết. Đời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài, một đời người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị chợt nhớ lại câu chuyện người ta vẫn kể: đời trước, ở nhà thống lý Pá Tra có người trói vợ trong nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến, vợ chết rồi. Mị sợ quá, Mị cựa quậy. Xem mình còn sống hay chết. Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói xiết lại, đau dứt từng mảnh thịt.
( Trích Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài)
Cảm nhận sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đoạn văn trên. Từ đó, liên hệ nhận vật Liên trong cảnh chờ chuyến tàu đêm ( Truyện Hai đứa trẻ, Thạch Lam, Ngữ văn 11) để bình luận về vẻ đẹp khát vọng sống của con người.
———–HẾT———-
HƯỚNG DẪN CHẤM
| Phần | Câu/Ý | Nội dung | Điểm |
| I | Đọc hiểu | 3.0 | |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính : tự sự. | 0.5 | |
| 2 | – Biểu hiện của biện pháp liệt kê: những người lao động chân chính, những nhà kỹ thuật có chuyên môn, những nhà nghiên cứu thành công, những doanh nghiệp tầm cỡ, những nhà lãnh đạo xuất sắc; người tử tế . ( 0,25đ ) – Hiệu quả nghệ thuật: nhằm diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau về sự thành đạt trong tương lai của học sinh mà thầy đã đặt niềm hy vọng. Đồng thời nhấn mạnh lời khuyên làm người tử tế là quan trọng nhất. ( 0,5đ ) |
0.75 | |
| 3 | – Từ láy: đau đáu ( 0,25 đ) – Trong câu trích, từ đau đáu thể hiện vẻ đẹp nhân cách của thầy giáo Văn Như Cương. Thầy luôn luôn trăn trở, lo lắng cho sự nghiệp giáo dục ( 0,5đ ). |
0.75 |
|
| 4 | Học sinh có thể trình bày và lí giải thông điệp tâm đắc nhất theo ý riêng, không vi phạm chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Sau đây là vài gợi ý : – Làm người trước hết phải là người tử tế. – Hãy biết sống tốt với mọi người xung quanh, chứ không chỉ biết đến cá nhân mình. ( Nêu thông điệp 0,5đ ; Lí giải vì sao 0,5đ ) |
1.00 | |
| II | Làm văn | ||
| 1 | Viết một đoạn văn ( khoảng 200 chữ ) bày tỏ suy nghĩ về lời nhắn nhủ “Nhưng trước hết phải là những người tử tế” được gợi ở phần Đọc hiểu. | 2.0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề. ( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc) b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một tư tưởng đạo lí: trước hết phải là những người tử tế |
0.25 0.25 |
||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhất là nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể: – Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan để nêu vấn đề cần nghị luận. – Các câu phát triển đoạn: + Giải thích “tử tế”: đối xử với nhau bằng lòng tốt. Người tử tế là người sống tốt với xung quanh, chứ không chỉ biết đến cá nhân mình. +Bàn luận, phân tích, chứng minh về ý nghĩa trở thành những người tử tế: ++ Người tử tế luôn có lối sống đẹp, chân thành với mọi người, biết giúp đỡ người khác bằng khả năng của mình, khiến cuộc đời, quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp hơn. Họ chính là những con người hoàn hảo trong mọi thời đại và trong cuộc sống hôm nay. ++ Người tử tế sẽ được mọi người cảm phục, kính trọng, ngưỡng mộ ++ Khi con người làm chết đi sự tử tế, cũng đồng nghĩa họ phải đối mặt với thói ích kỉ, nhẫn tâm, thủ đoạn… Khi đó, xã hội sẽ chỉ còn một biển người bị đóng băng tâm hồn; ++ Liện hệ những “Việc tử tế” của những người tử tế trong chương trình Chuyển động 24h trên kênh VTV1 – Đài Truyền hình Việt Nam hiện đang giới thiệu, tôn vinh, quảng bá nhằm lan tỏa những điều tốt đẹp. ++ Phê phán những biểu hiện không tử tế trong xã hội. – Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp: Mỗi người cần có ý thức vun đắp cho mình lối sống tử tế để trở thành người tử tế. |
1.00 | ||
| d. Sáng tạo Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. |
0,25 | ||
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. ( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này) | 0,25 | ||
| 2 | Cảm nhận sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đoạn văn …. Từ đó, liên hệ nhận vật Liên trong cảnh chờ chuyến tàu đêm ( Truyện Hai đứa trẻ, Thạch Lam, Ngữ văn 11) để bình luận về vẻ đẹp khát vọng sống của con người. | 5,0 | |
| 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. |
(0,25) | ||
| 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị. Liên hệ nhận vật Liên trong cảnh chờ chuyến tàu đêm để bình luận về vẻ đẹp khát vọng sống của con người. |
(0,25) | ||
| 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể: 3.1.Mở bài: 0.25 – Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm : +Tô Hoài là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam đương đại. “Vợ chồng A Phủ” là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất của ông, được viết sau chuyến đi thực tế Tây Bắc năm 1953. +Tác phẩm là bức tranh bi thảm của người dân nghèo miền núi dưới ách áp bức, bóc lột của bọn phong kiến, thực dân và là bài ca về phẩm chất, vẻ đẹp, về sức sống mãnh liệt của người lao động. – Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích diễn tả tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tối khi bị A Sử trói không cho đi chơi xuân. Cũng như Mị, nhân vật Liên trong đêm đợi tàu đã thể hiện khát vọng sống cao cả của con người 3.2.Thân bài: 3.5 a. Cảm nhận sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm tối khi bị trói thể hiện qua đoạn trích: 2.5đ * Về nội dung: – Sơ lược về cảnh ngộ của Mị trước khi bị trói trong đêm tình mùa xuân: + Mị là 1 cô gái trẻ đẹp, yêu đời, chăm chỉ lao động, nhà nghèo và rất hiếu thảo; – Do món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị phải làm dâu gạt nợ cho thống lí Pá Tra, sống cuộc đời trâu ngựa khổ đau; + Nhưng tận đáy sâu tâm hồn câm lặng ấy vẫn le lói tia lửa sống, chỉ chờ dịp là bùng lên mạnh mẽ. Dịp ấy đã đến trong 1 đêm tình mùa xuân phơi phới mà tiếng sáo gọi bạn đầu làng đã làm xao động lòng người phụ nữ trẻ; + Khi mùa xuân về, như quy luật vạn vật hồi sinh, sức trẻ trong Mị bừng trỗi dậy. Mị khêu đèn lên cho bừng sáng căn buồng của mình, lén lấy hũ rượu uống ừng ực từng bát. Mị bồi hồi nghe tiếng sáo, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. +Trông thấy Mị, A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói Mị đứng vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn luôn tóc lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa… – Diễn tả tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tối khi bị A Sử trói không cho đi chơi xuân: +Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. +Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi… Mị vùng bước đi.”Như không đang biết mình đang sợ bị trói… Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi”, quên mọi đau đớn về thể xác, “Mị đã vùng dậy bước đi”. Điều đó chứng tỏ sức sống tiềm ẩn trong con người Mị mãnh liệt biết nhường nào… +Nhưng tay chân đau không cử động được. Khi ấy, Mị mới biết mình đang bị trói, đang ở trong căn nhà tù ngục này. Lòng Mị đau đớn, thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa. +Cả đêm Mị lúc mê lúc tỉnh. +Bị trói đứng suốt đêm, Mị bàng hoàng tỉnh giấc +Mị thấy thương cho những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan +Mị nhớ đến người đàn bà bị trói đến chết trong nhà thống lí. Mị sợ chết. Chính bóng ma thần chết ở ngôi nhà thống lí đã làm Mị sợ. Đồng thời, Mị nhận ra một điều chết lúc này là oan uổng. Tiếng sáo, khát vọng tự do đã làm cho Mị khao khát sống; +Mị sợ hãi cựa quậy khi xem mình còn sống không thì sợi dây đay đã siết vào da thịt Mị. Đau đớn đến tận cùng… * Về nghệ thuật: -Bút pháp miêu tả tâm lí sắc sảo, tinh tế -Cách dẫn dắt tình tiết khéo léo, tự nhiên -Giọng trần thuật của tác giả hòa vào những độc thoại nội tâm của nhân vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp đặc sắc. -Ngôn ngữ kể truyện tinh tế, mang đậm màu sắc miền núi. b. Liên hệ nhận vật Liên trong cảnh chờ chuyến tàu đêm ( Truyện Hai đứa trẻ, Thạch Lam, Ngữ văn 11) để bình luận về vẻ đẹp khát vọng sống của con người. 1.0đ – Về nhận vật Liên trong cảnh chờ chuyến tàu đêm: + Thạch Lam là cây bút viết truyện ngắn xuất sắc. Truyện của ông thường không có cốt truyện như một bài thơ đượm buồn. Tác phẩm “Hai đứa trẻ” in trong tập “Nắng trong vườn”(1938). Truyện đã miêu tả diễn biến nội tâm của hai đứa trẻ trước chiều muộn về đêm. Qua cảm xúc, tâm trạng của Liên và An, tác giả đã thể hiện được bức tranh nơi phố huyện nghèo, niềm hy vọng mỏng manh mơ hồ của những con người nơi phố huyện. Trong đó, nhân vật Liên khi đợi tàu về đêm đã thể hiện được khát vọng sống của con người. +Tương tự như Mị, nhân vật Liên là một cô bé sống trong đói khổ nhưng vẫn có một tâm hồn hướng tới cuộc sống tơi đẹp hơn. + Nếu như tâm hồn Mị theo tiếng sáo gọi bạn tình thì tâm hồn của Liên cũng luôn khao khát, hướng về ánh sáng. Trong màn đêm, Liên luôn tìm một ánh sáng từ một nơi xa. Liên cố thức đợi chuyến tàu không phải để bán hàng mà là để được nhìn thấy một cuộc sống náo động, một nguồn sáng rực rỡ của con tàu như mang đến một cuộc sống khác, một thế giới khác. – Bình luận về vẻ đẹp khát vọng sống của con người: +Hai nhân vật Liên và Mị đã khiến cho người đọc cảm nhận được vẻ đẹp khát vọng sống của con người.Tâm hồn của họ luôn hướng về ánh sáng, về âm thanh cuộc sống cũng chính là niềm khao khát được sống, được yêu thương và hạnh phúc. Họ đều hi vọng thoát khỏi hiện thực tối tăm. Nhưng cuối cùng, cuộc đời Liên vẫn mãi chìm trong “bóng tối”, còn Mị đã được đổi đời nhờ có tinh thần đấu tranh từ tự phát đến tự giác; + Qua khát vọng sống của 2 nhân vật, ta thấy được tấm lòng nhân đạo của nhà văn Thạch Lam và Tô Hoài. Các nhà văn có cùng niềm cảm thông với nỗi khổ của những người phụ nữ bất hạnh dưới chế độ thực dân phong kiến; ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người dân; đặc biệt ca ngợi khát vọng sống cao đẹp của họ. Đó cũng chính là niềm tin vào con người của các tác giả văn xuôi hiện đại Việt Nam. c.Kết bài: 0.25 Kết luận về nội dung, nghệ thuật nhân vật Mị qua đoạn trích. Cảm nghĩ của bản thân về khát vọng sống của nhân vật Mị và Liên. |
(4.00) | ||
| 4. Sáng tạo Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. |
( 0,25) | ||
| 5. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.( Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này) |
( 0,25) |
Xem thêm :Xem thêm: ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NGỮ VĂN :Dạng đề liên hệ tác phẩm 12-11, VỢ CHỒNG A PHỦ, HAI ĐỨA TRẺ
