Soạn giáo án theo tiến trình hoạt động của học sinh. Giáo án 5 hoạt động, bài Thao tác lập luận so sánh.
Tuần 8- Tiết 32
THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNH.
Mục tiêu bài học:
1.Về kiến thức:
- Mục đích và tác dụng của thao tác lập luận so sánh
- Yêu cầu về một số cách so sánh
2.Về kĩ năng:
- Nhận diện và chỉ ra sự hợp lí, nét đặc sắc của các cách so sánh trong các VB
- Viết các đoạn văn so sánh phát triển một ý cho trước.
- Viết bài văn bàn về vấn đề xh hay vh có sử dụng thao tác chính là so sánh.
3.Về thái độ:
Biết vận dụng thao tác so sánh trong cuộc sống hàng ngày
- Năng lực:
– Năng lực chung: NLGQ vấn đề, NL hợp tác, NL tự học, NL sáng tạo
– NL đặc thù: Nl giao tiếp tiếng Việt, Nl cảm thụ văn học
B-SỰ CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS :
GV: SGK, SGV, tài liệu tham khảo
HS: SGK, tài liệu tham khảo
C-TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP :
- Ổn định tổ chức: SS:…………….Vắng:…………………………………………………..
- Kiểm tra bài cũ: không
Hoạt động 1: Trải nghiệm sáng tạo
GV:Vào bài:Trong văn nghị luận để thuyết phục người đọc, người nghe tin và làm theo những gì mà mình đã gởi gắm, cần sử dụng nhiều thao tác lập luận phân tích, lập luânjso sánh đực dùng khá nhiều và có những mục đích hiệu quả riêng. Bài học hôm nay làm rõ những vấn đề trên.
| HĐ của GV và HS | Yêu cầu cần đạt |
| Hoạt động 2: HĐ hình thành kiến thức Phương pháp thực hiện:GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp gợi tìm, kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. |
|
| Bước 1. Nhắc lại kiến thức cũ. – Khái niệm – Thế nào là so sánh? Trong cuộc sống chúng ta hay dùng so sánh không? So sánh để làm gì? HS trả lời, GV củng cố. Mục đích yêu cầu. Hướng dẫn HS làm bài tập và trả lời câu hỏi SGK bằng trao đổi thảo luận nhóm. Nhóm 1 Đọc đoạn trích và trả lời: Đối tượng được so sánh và đối tượng so sánh là gì? Nhóm 2. Điểm giống và khác nhau giữa đối tượng được so sánh và đối tượng so sánh. Nhóm 3. Phân tích mục đích so sánh trong đoạn trích? Nhóm 4. Mục đích và yêu cầu của thao tác so sánh? -Cách so sánh. HS đọc mục II trong SGK và trả lời câu hỏi theo cặp. – Nguyễn Tuân so sánh quan niệm “soi đường” của Ngô Tất Tố với những quan niệm nào? – Căn cứ để so sánh là gì? – Mục đích của so sánh là gì? |
I. Tìm hiểu bài: 1. Khái niệm so sánh. – So sánh là đối chiếu 2 sự vật, hiện tượng, để thấy được sự giống và khác nhau giữa 2 sự vật, hiện tượng ấy. – Có 2 kiểu so sánh: Tương đồng ( chỉ ra những nét giống nhau) và tương phản (chỉ ra những nét khác nhau). 2. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh. a. Tìm hiểu ngữ liệu: Câu1. Đối tượng được so sánh: Bài văn Chiêu hồn. Đối tượng so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, Truyện Kiều. Câu 2. Điểm giống và khác nhau. + Giống: Đều bàn về con người. + Khác: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, Truyện Kiều đều bàn về con người ở cõi sống, văn Chiêu hồn bàn về con người ở cõi chết. Câu 3. Mục đích so sánh trong đoạn trích. – Nhằm làm sáng tỏ, vững chắc hơn lập luận của mình. Qua so sánh người đọc thấy cụ thể hơn, sinh động hơn ý của tác giả. b. Kết luận. – Mục đích của so sánh là làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác. – Yêu cầu của so sánh: Khi so sánh phải đặt các đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí mới thấy được sự giống và khác nhau giữa chúng, đồng thời phải nêu rõ ý kiến của người viết. 3. Cách so sánh. a. Tìm hiểu ngữ liệu: – Câu 1. Nguyễn Tuân so sánh quan niệm “soi đường” của Ngô Tất Tố với những quan niệm sau: + Quan niệm của những người chủ trương” cải lương hương ẩm” cho rằng chỉ cần bài trừ hủ tục là đời sống nông dân sẽ được nâng cao. + Quan niệm của những người hoài cổ cho rằngchỉ cần trở về với đời sống thuần phác, trong sạch như ngày xưa là đời sống của những người nông dân sẽ được cải thiện. – Câu 2. Căn cứ so sánh: Dựa vào sự phát triển tính cách của các nhân vật trong “Tắt đèn”, với các nhân vật khác trong một số tác phẩm cùng viết về đề tài nông thôn thời kì ấy- nhưng viết theo chủ trương cải lương hương ẩm hoặc ngư ngư tiều tiều canh canh mục mục. – Câu 3. Mục đích của so sánh: Chỉ ra ảo tưởng của hai quan niệm trên để làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố: Người nông dân phải đứng lên chống lại kẻ bóc lột mình, áp bức mình. b. Kết luận: Có 2 cách so sánh: so sánh tương đồng và so sánh tương phản. Khi so sánh phải đặt các đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí mới thấy được sự giống nhau và khác nhau giữa chúng, đồng thời phải nêu rõ ý kiến quan điểm của người nói (người viết) |
| Hoạt động 3: HĐ thực hành Phương pháp thực hiện: GV tổ chức giờ dạy theo cách phát phiếu học tập, HS viết tại lớp, TĐTL |
|
| Thực hành: + Gv : yêu cầu hs lam bài tập sgk vao phiếu học tập + Gv: Phát phiếu học tập + Hs trao đổi cặp, cử đại diệ đứng lên trình bày. |
Đoạn trích Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Câu 1: tác giả so sánh Bắc và Nam. Giống: cả hai đều có lãnh thổ, văn hóa, phong tục, chính quyền, hào kiệt… Khác: + Văn hóa: vốn xưng nền văn hiến đã lâu. + Lãnh thổ: núi sông bờ cõi đã chia. + Phong tục: bắc nam cũng khác. + Chính quyền riềng: từ Triệu, Đinh….một phương. + Hào kiệt: song hào kiệt đời nào cũng có. Câu 2: từ sự so sánh đó khẳng định Đại Việt là một nước độc lập, tự chủ, ý đồ xâm lược của phương Bắc là trái đạo lí, đạo trời Câu 3: Đây là đoạn văn so sánh mẫu mực có sức thuyết phục cao. |
| Hoạt động 4 : Hoạt động ứng dụng Phương pháp thực hiện: GV tổ chức giờ dạy theo cách đưa câu hỏi , HS về nhà chuẩn bị, giáo viên kiểm tra, cho học sinh thảo luận trên lớp. * Câu hỏi: Viết một đoạn văn nghị luận, đề tài tự chọn, trong đó có sử dụng thao tác lập luận so sánh. Hoạt động 5: Hoạt động bổ sung Phương pháp thực hiện: – GV tổ chức giờ dạy theo cách đưa câu hỏi , HS về nhà sưu tầm qua tài liệu tham khảo, qua mạng, viết lên khổ giấy to. * Câu hỏi: Ai nấy đều biết, trong việc cảm thụ, thưởng thức hay bàn luận thơ văn, thao tác lập luận so sánh rất cần thiết cho việc nhận ra những nét riêng, nét đặc sắc để khám phá ra những giá trị mới của tác phẩm( hoặc tác giả). Hãy sưu tầm và ghi lại một vài đoạn trích, trong đó tác giả đã vân dụng thao tác lập luận so sánh để mong đạt được mục đích đã nêu trên. |
D/ Dặn dò:
– Nắm nội dung bài học.
– Triển khai phần bài tập còn lại.
– Soạn bài mới.
(Tài liệu sưu tầm )
Xem thêm : Trọn bộ giáo án Ngữ văn soạn theo hướng đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá
Giáo án ngữ văn 10
Giáo án ngữ văn 11
Giáo án ngữ văn 12
